El ayak ağız hastalığı, virüslerin sebep olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Çoğunlukla 5 yaşından küçük çocukları etkilemesine rağmen, daha büyük çocuklar ve yetişkinler de el ayak ağız hastalığı geçirebilir.

Hastalık yüksek ateş, iştah azalması ve boğaz ağrısıyla başlayabilir. Bir iki gün sonra ağız içinde, avuç içi ve ayak tabanında döküntüler görülmeye başlar. Bazı vakalarda döküntüler kol, bacak ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.

El ayak ağız hastalığının ülkemizdeki görülme sıklığı yaz aylarında artmakla birlikte yıl boyunca görülebilir. El ayak ağız hastalığı sıklıkla hafif seyreder ve yaklaşık bir haftada geriler. Nadir de olsa tırnaklarda dökülmeye sebep olan ağır vakalar görülebilir. Ağızdaki ağrılı döküntüler çocuklarda sıvı ve katı gıda alımında azalmaya sebep olup dehidratasyona yol açabilir.  Çocuklarda sıvı alımı yetersiz olduğunda geciktirmeden hastaneye başvurulmalıdır.

Bazı hastalarda hastalık belirtileri görülmeyebilir. Bu kişiler, kişiden kişiye bulaşma açısından daha risklidir. Hastaların döküntüleri ve dışkıları virüs içerdiğinden bulaştırıcıdır. Bulaştırıcılık en çok ilk bir haftada görülür. Hastalık geçirildikten sonra 2-3 haftaya kadar kişi gastrointestinal sistem ve solunum sitemi (damlacık) yoluyla virüsleri yaymaya devam eder. Bu yüzden çocukları döküntülü kişilerden uzak tutmak korunmada yeterli olmaz. Virüsler yüzeylerde (oyuncak, masa, sandalye vs.) canlılıklarını sürdürebilir.

El ayak ağız hastalığı geçiren kişinin iyileşene kadar evde kalması, ateşlenen çocuğun ateşi düşene ve boğaz ağrısı düzelene kadar evde kalması, diğer insanları hastalıktan korumak için önemlidir.  Bu şekilde hastalık yayılması tamamen yok edilemese de yayılımı ciddi şekilde azaltılmış olur.

Hastalığın etkeni virüsler olduğu için, antibiyotikler işe yaramaz. Ağızdaki döküntülere yönelik ağrı kesici ilaçlar, ateşin yüksekliğine göre ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir.

El ayak ağız hastalığına karşı geliştirilmiş bir aşı yoktur. Kendinizi ve çocuğunuzu bu hastalıktan korumak istiyorsanız aşağıdaki maddelere dikkat etmelisiniz:

• Ellerinizi sabun ve suyla sıklıkla yıkayın. Tuvalet kullanımında ve çocukların bezinin değişiminden sonra bu çok önemlidir.
• Yıkanmamış ellerle göz, burun ve ağzınıza dokunmayın.
• Enfekte kişilerle yakın temastan (öpme, sarılma, ortak bardak vs. kullanma) kaçının.
• Sıklıkla çocuğunuzun eşyalarını dezenfekte edin.

Daha ayrıntılı bilgiler için Dünya Sağlık Örgütü’nün aşağıdaki kaynağını okuyabilirsiniz:

A Guide to Clinical Management and Public Health Response for Hand, Foot and Mouth Disease (HFMD)